جایگاه مشارکت در اندیشة سیاسی اسلام

Authors

  • فاضل کاکا کارشناس ارشد حقوق عمومی، پردیس فارابی، دانشگاه تهران
Abstract:

ساحت اندیشة سیاسی در اسلام به مثابة نظام منسجم و ساختارمندی، واجد آموزه‌هایی ناب و قدسی و کارویژه‌هایی درخور، برای اداره و تمشیت امور سیاسی، اجتماعی و تربیتی انسان‌هاست. از این‌رو می‌توان بازتاب بسیاری از ایده‌های اجتماعی امروزین را در نصوص، روایات و آرای متفکران اسلامی به عیان دید و محکی برای ارزیابی و نقد دیدگاه‌های گوناگون در آن سراغ گرفت. از جملة این ایده‌ها، مشارکت شهروندان در مدیریت کلان جامعه است که سابقة استقرار و میزان فراگیری آن در هر نظام سیاسی، از سرامدی، کارایی و مطلوبیت نظام مورد نظر حکایت دارد. در همین چارچوب، نظریة مشارکت در اندیشۀ سیاسی در اسلام ، پیشینه و جایگاه منسجم و جاافتاده‌ای، به‌صورت منصوص، روایی و جدلی دارد که این امر، خود گواهی بر دیرینگی کاربرد این نظریه است و ضرورت ارزیابی آن در فقه سیاسی اسلام را توجیه‌پذیر می‌کند. با وجود این، باید توجه داشت که مشاورت در اسلام، با آنچه در نظام‌های سیاسی - حقوقی توسعه‌یافته از مشارکت مراد می‌شود، فارغ از تشابه، تمایزاتی هم دارد. در حقیقت نفس مشارکت - مشاورت در اندیشه‌های اسلامی، بر بنیادی از ایجاد شوق و رغبت در مردم سازمان یافته است و با سازوکارهایی چون: «بیعت»، «نظارت عمومی»، «حق‌النصیحه»، «دعوت به خیر» و «امر به معروف و نهی از منکر»از انگارة مشارکت سیاسی، به مفهوم متعارف آن در ادبیات سیاسی بازشناخته می‌شود. آری مقالة پیش‌رو از سه زاویه: نخست توجه به جایگاه نظریة مشارکت در منابع اسلامی؛ دوم، بررسی بازتاب مشارکت و مشورت در آرای متفکران اسلامی و سرانجام شناسایی سازمان حقوقی مشارکت در قوانین بالادستی، به موضوع پژوهش می‌نگرد.    

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اخلاقِ دشمنی در اندیشة سیاسی اسلام

تجربه‌های تاریخی، نقاط تلخ و تاریکی را در زندگی بشر نشان می‌دهد که حاکی از دشمنی، خشونت و خونریزی است. از جمله قواعدی که شاید بتواند این سَبُعیت را تا اندازه‌ای کنترل کند و خشم موجود در آن را کاهش دهد، «اخلاق» و اصول اخلاقی است. ادیان به‌طورکلی و دین اسلام به‌ویژه، بانی اخلاق هستند و یکی از اهداف بعثت پیامبر اسلام(ص)، تکمیل مکارم اخلاقی بوده است. در این مقاله، دشمنی در دو گسترة کلی از سیاست بحث ش...

full text

مشارکت سیاسی زنان صدر اسلام

تصمیم گیری و تعیین قوانین و مقررات جامعه ها به فرمان خداوند یکتا و خالق انسان هاست که به عهده پیامبران خود و جانشینان آنها نهاده است تا اوامر الهی و احکام و قوانین را در جامعه پیاده نمایند. پذیرش و عدم پذیرش حکمرانی فرستادگان الهی، نقش سیاسی هر فرد در جامعه است. زنان مسلمان با پذیرش دین اسلام و نبوت و رهبری رسول خدا (ص)، اطاعت آن حضرت را گردن نهاده و در فرمایشات و حرکت های سیاسی آن جناب با همرا...

full text

"مشارکت سیاسی در نظام سیاسی اسلام"

پرسش اصلی این تحقیق این بود که آیا مشارکت سیاسی در نظام سیاسی اسلام وجود دارد یا خیر؟ فصل اول به مفاهیم کلی اختصاص دارد. در فصل دوم از نظام سیاسی اسلامی بحث شده و به فصل چهارم می رسیم در این فصل به عناصر مشارکت سیاسی که نظام سیاسی اسلام آن را پذیرفته می پردازیم. در فصل پنجم به جمع بندی از پایان نامه می رسیم و به این نتیجه می رسیم که مشارکت سیاسی در نظام سیاسی اسلام پذیرفته شده و مدل مشاکت نیز ح...

15 صفحه اول

مشارکت سیاسی زنان صدر اسلام

تصمیم گیری و تعیین قوانین و مقررات جامعه ها به فرمان خداوند یکتا و خالق انسان هاست که به عهده پیامبران خود و جانشینان آنها نهاده است تا اوامر الهی و احکام و قوانین را در جامعه پیاده نمایند. پذیرش و عدم پذیرش حکمرانی فرستادگان الهی، نقش سیاسی هر فرد در جامعه است. زنان مسلمان با پذیرش دین اسلام و نبوت و رهبری رسول خدا (ص)، اطاعت آن حضرت را گردن نهاده و در فرمایشات و حرکت های سیاسی آن جناب با همرا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 3

pages  575- 600

publication date 2015-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023